Complex boekhandel De Slegte in Haarlem

Recent zijn de panden van de voormalige boekhandel De Slegte aan de Grote Houtstraat en Nieuwstraat onderzocht. Van de verschillende objecten geniet alleen het pand met de betonnen voorgevel aan de Grote Houtstraat 98 bescherming als jongste gemeentelijk monument van Haarlem. Ten tijde van het onderzoek stonden de panden leeg en waren ze reeds ontmanteld tot op het historische casco. De aanleiding voor dit onderzoek was de voorbereiding van een cascorestauratie en herinrichting ten behoeve van een verhuurbare eenheden.

Uit de ontwikkelingsgeschiedenis blijkt dat de afzonderlijke percelen in de loop der tijd zijn samengevoegd, danwel onderling zijn verbonden. De bouwfasering is als volgt:

Fase 0 – XVI? (mogelijk 16^e eeuws) Laat-Middeleeuwse voorgangers van de huidige panden aan de Grote Houtstraat en Nieuwstraat zijn vermoedelijk geheel verloren gegaan. Er zijn geen onderdelen aangetroffen die tot deze fase kunnen behoren.

 

 

Fase 1 – XVIIa (eerste kwart 17^e eeuw) Het voornaamste gedeelte van de bouwmuren aan de Grote Houtstraat is vroeg 17^e eeuws. In mindere mate is dit het geval in de panden aan de Nieuwstraat. Het steens metselwerk van oranjerode en appelbloesem (geelroze) handgevormde veldoven bakstenen behoort tot deze fase. De vloerbalklagen behoren alle tot latere bouwfasen.

Fase 2 –XVIIIA De gevels aan de Grote Houtstraat werden in de eerste helft van de 18^e eeuw aangepast tot een klokgevel met onderpui. De bouwmassa’s van de diephuizen waren nog bescheiden, éénlaagse voor- en achterhuizen met zadeldak. Van deze fase resteert in het gehele complex niets meer, met uitzondering van mogelijk enkele hergebruikte balken in de vloerbalklaag van de begane grond in Grote Houtstraat 98.

Fase 3 – XIXd In het laatste kwart van de 19^e eeuw voltrokken zich meerdere aanpassingen, met name zichtbaar in de voor-gevels. De neorenaissance façade van Grote Houtstraat 98 werd geplaatst voor de historische kern, maar met gewijzigde kap. Het is in een latere fase weer geheel verwijderd. De gevel van nummer 100 werd ook aangepast met neorenaissance stijlkenmerken, inclusief verhoging met extra bouwlagen en nieuwe omgaande schildkap. De voorname en fraaie gevel siert nog altijd de straatwand.

De voorgevel van Nieuwstraat 3 is waarschijnlijk vlak voor de eeuwwisseling tot stand gekomen. Het bevat eveneens neorenaissance stijlkenmerken. Diverse interieuronderdelen behoren tot dezelfde fase.

Fase 4a – XXa In 1904 werden twee historische percelen samengevoegd tot het huidige drielaagse pand met plat dak aan Nieuwstraat 5. De voorgangers werden geheel gesloopt. Een gedeelte van het casco, waaronder de gevels en bouwmuren, behoort nog tot deze fase.

Fase 4b – XXb In 1925 werden interne aanpassingen gerealiseerd aan de percelen Grote Houtstraat 100 en Nieuwstraat 5. Evenals de bebouwing van het open plaatsje zijn de wijzigingen in latere fasen weer verloren gegaan.

Dat geldt ook voor de wijziging van de winkelpui in 1941 van Grote Houtstraat 98.

De aanwezige trap met art-deco stijlkenmerken in Nieuwstraat 3 behoort ook tot deze fase.

Fase 5a – XXc In het derde kwart van de 20^ste eeuw voltrokken zich meerdere bouwcampagnes, die vooral intern grote gevolgen hebben gehad voor het historische casco.

De onderkelderde bebouwing op het binnenterrein van Grote Houtstraat 98 en Nieuwstraat 3 stamt uit 1965. In 1969 werd Grote Houtstraat 98 verbouwd tot drielaags pand met plat dak en kreeg het de huidige moderne betonnen voorgevel. Ook de aanwezige houten vloerbalklagen behoren tot deze fase.

In 1972 werden de samengevoegde percelen Grote Houtstraat 100 en Nieuwstraat 5 grondig intern verbouwd. De vloerbalklagen werden vernieuwd en een nieuw trappenhuis werd geplaatst.

Fase 5b – XXd De grootste wijziging in deze fase betrof de samenvoeging van de panden aan de Grote Houtstraat 98-100 en Nieuwstraat 3-5 vanaf 1989, waartoe op alle verdiepingen meerdere doorbraken in de historische bouwmuren zijn gerealiseerd. Ook behoren de diverse aanpassingen van de aanwezige winkelpuien tot deze fase.

Fase 6 – XXIa (eerste kwart 21^ste eeuw) Ten voorbereiding op de restauratie en herinrichting wordt het pand in 2015 ‘gepeld’ tot op het historische casco. Met uitzondering van Nieuwstraat 3 zijn alle interieuronderdelen uit de panden verwijderd. De geplande ingrepen voor herinrichting zijn de aanleiding voor dit waardestellend bouwhistorisch onderzoek.