Over de Kathedrale Basiliek Sint Bavo in Haarlem is inmiddels het nodige gepubliceerd. Er zijn van de imposante kerk van Joseph Cuypers aan de Leidsevaart, die ontstaan is in drie hoofdfasen tussen 1895 en 1930, meerdere interpreterende beschrijvingen gegeven. Het accent lag daarbij vooral op een schriftelijke rondleiding langs de consequent doorgevoerde religieuze symboliek die vertaald is in de architectuur.
Een eerste wetenschappelijke kunsthistorische benadering heeft geresulteerd in het boek Getooid als een bruid van A. Erftemeijer e.a. uit 1997. Het gaat weliswaar ook in op het uitgebreide iconografisch en symbolisch programma, maar besteedt daarnaast uitvoerig aandacht aan het ontwerp, de bouwgeschiedenis, de decoratie en de inrichting.
Het grote belang van de symboliek spreekt uit de uitwerking op elk denkbaar schaalniveau van ontwerp tot het kleinste detail. Het manifesteert zich niet alleen in de oriëntatie van het gebouw in de stedelijke context, maar ook in de hoofdopzet en constructie van de verschillende gebouwonderdelen. Het voert zelfs tot aan de materialisatie, decoratie en kleurgebruik van zowel het exterieur als interieur.
De architectonische uitstraling van de kathedraal wordt voor het overgrote deel bepaald door de toegepaste steenachtige materialen. Naast meerdere soorten natuursteen is op een bijzondere en uitgebreide wijze kunststeen toegepast. Hoewel deze toepassing van bouwkeramiek in de literatuur niet onbesproken blijft, is over de werkelijke omvang in soorten en maten nauwelijks iets gepubliceerd. Naast meerkleurig baksteen is een enorme verscheidenheid profielstenen toegepast. Daarnaast zijn op verschillende manieren terra cotta elementen verwerkt; zowel dragend als decoratief, en zowel roodbakkend onbehandeld als witbakkend meerkleurig geglazuurd. Tot slot is er een bijzondere vorm van plateelwerk toegepast in het exterieur.
Wat betreft het beeldhouwwerk aan in- en exterieur, alsook geplande mozaïeken heeft de kerk tot de dag van vandaag haar voltooiing nog niet bereikt. Onder aangebrachte baldakijns is het overduidelijk dat ruimte gelaten is voor beelden , op andere plaatsen wachten ruw behakte natuurstenen blokken op verdere bewerking.
Een grote bouwcampagne is uitgevoerd door Van Hoogevest Architecten en aannemer Schakel en Schrale. De huidige restauratie omvatte de straalkapellen, het koor, beide transepten, beide sacristieën en de vieringkoepel. In de nabije toekomst zal het bisdom de laatste fase ter hand nemen: het schip en het westwerk met de twee torens. De deelrestauratie in uitvoering, afgerond eind 2012, is aanleiding geweest voor nader onderzoek vanuit verschillende disciplines.
In het onderzoek dat in opdracht van de Rijksdienst van het Cultureel Erfgoed is uitgevoerd door 'Ralling bouwhistorie en restauratie' is het accent gelegd op de toegepaste materialen aan de kerk. Het is niet alleen een inventarisatie van materialen in woord en beeld, het geeft ook de overeenkomsten en verschillen weer ten opzichte van gefaseerde ontwerpen en bestekken uit de bouwtijd. Het onderzoek is afgerond in november 2012 en uitgegeven in twee delen.
Reacties